Kosmetyki naturalne cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Postanowiliśmy zapytać naszego eksperta, czym one są i jak rozpoznać w natłoku „kosmetyków naturalnych” te prawdziwe.
Co to są kosmetyki naturalne i organiczne?
Zasady komponowania kosmetyków naturalnych określają wytyczne Komitetu Ekspertów Produktów Kosmetycznych przy Komitecie Zdrowia Publicznego Rady Europy z września 2000 roku. Według opracowanych wytycznych, za kosmetyk naturalny uważać można produkt otrzymany ze składników pochodzenia naturalnego (roślinnego, zwierzęcego* lub mineralnego), uzyskanych przy użyciu metod fizycznych (np. tłoczenia, destylacji, ekstrakcji, filtracji, suszenia). Jest to tzw. niskie przetwarzanie materiału roślinnego i ma na celu zachowanie jak największej ilości wartości odżywczych, pielęgnacyjnych, a czasem i utrwalających.
Kosmetyk naturalny nie powinien zawierać w składzie substancji syntetycznych (chociaż niektóre organizacje certyfikujące np. Ecocert dopuszczają 5% syntetyków w składzie). Ważny jest również proces produkcyjny, który powinien być przeprowadzony z poszanowaniem środowiska naturalnego. Marka PAT&RUB przeprowadza proces certyfikacji swoich produktów z instytucją NaTrue, która nie pozwala na żadne syntetyczne dodatki.
Kosmetyki organiczne są trudniejsze do zdefiniowania; powstały jedynie wytyczne stowarzyszeń producentów kosmetyków naturalnych oraz organizacji certyfikujących. Kosmetyk organiczny w pierwszej kolejności musi spełniać standardy kosmetyku naturalnego, czyli musi być przede wszystkim naturalny; dodatkowo ma posiadać ok. 90 – 95%* surowców z certyfikatem organiczności. Kosmetyki organiczne nazywane są także bio.
Określenie kosmetyku mianem naturalnego czy organicznego nawiązuje nie tylko do składu kompozycji, ale do całego procesu powstawania i produkcji, który musi odbyć się z poszanowaniem środowiska. Kosmetyk naturalny powinien być zapakowany „ekologicznie”: bez wielowarstwowego pudełka, w opakowania szybko degradowalne.
Co sprawia, że moda na „naturę” jest tak silnym obecnie trendem?
„Powrót do natury” zaczął się od jedzenia, a powrót do prostego jedzenia bez polepszaczy spowodował też chęć używania kosmetyków opartych wyłącznie o nisko przetworzone surowce roślinne. Świadomość, że skóra jest największym organem naszego ciała i możemy wchłaniać przez nią także kontrowersyjne substancje, działa na korzyść kosmetyków naturalnych. Produkty te potrafią urzekać aromatem i koić zmysły, a to również wpływa na ich popularność.
Bardzo popularne są ostatnio preparaty zawierające jeden lub dwa certyfikowane składniki naturalne. Czy takie produkty są prawdziwymi kosmetykami naturalnymi?
Jeśli kosmetyk zawiera tylko jeden lub dwa surowce certyfikowane, opieranie na tym promocji jest nadużyciem. Surowce z ekocertyfikatem nie są rzadkością. Jest ich bardzo dużo i przeważnie można z nich skomponować cały kosmetyk. Jego stworzenie jest wtedy oczywiście bardziej kosztowne.
Kosmetyki naturalne są uważane za droższe…
Na fakt, że kosmetyki naturalne są droższe, wpływa głównie koszt surowców. Praktycznie wszystkie najtańsze surowce kosmetyczne są niedozwolone w produkcji kosmetyków naturalnych lub mogą być używane w niskim procencie. Oleje roślinne są kilka razy droższe od oleju mineralnego, a cena tych z ekologicznym certyfikatem potrafi być kilkukrotnie wyższa od ceny „zwykłych”. Produkcja też jest kosztowniejsza, bo wymaga większej pieczołowitości i uwagi. Droższe, bo bardziej czasochłonne jest opracowanie receptur. A i opakowania muszą spełniać określone wymogi biodegradowalności.
Różnica pomiędzy tańszym a droższym kosmetykiem naturalnym czy ekologicznym wynika najczęściej z jego mniej lub bardziej bogatej kompozycji oraz użytych substancji aktywnych. Kosmetyk naturalny, tak jak konwencjonalny, może być zaawansowany technologicznie w różnym stopniu, mieć złożony lub prosty skład.
Jakich produktów na pewno nie powinno być w kosmetykach naturalnych?
Czytanie składów INCI to podstawa oceny, czy kosmetyk zalicza się do naturalnych. W składzie kosmetyku naturalnego nie powinno być następujących substancji:
- syntetycznych, identycznych z naturalnymi i chemicznie modyfikowanych substancji zapachowych;
- syntetycznych konserwantów, m.in. parabenów, formaldehydu, donorów formaldehydu;
- barwników syntetycznych;
- oleju mineralnego, syntetycznej wazeliny, parafiny;
- glikolu propylenowego i innych glikoli;
- PEG-ów – substancji etoksylowanych;
- silikonów;
- SLES;
- EDTA;
- BHT – butylohydroxytoluenu;
- ftalanów;
- etanoloamin, np. DEA/TEA;
- karbomerów (poliakrylanów);
- pochodnych syntetycznych kwasów lub alkoholi tłuszczowych;
- surowców pochodzących z roślin modyfikowanych genetycznie;
- substancji odzwierzęcych pozyskiwanych ze szkodą dla zwierząt.
- Ponadto produkty końcowe nie mogą być poddane działaniu promieniowania jonizacyjnego.
Czy są dowody na to, że kosmetyki eko są równie skuteczne jak konwencjonalne?
W sensie efektywności nie ma podziału na naturalne i konwencjonalne. Przeprowadza się badania porównawcze preparatów, ale nie z myślą o wykazaniu, czy lepszy jest naturalny czy konwencjonalny, ale po prostu w danej kategorii – np. kremów przeciwzmarszczkowych. Porównuje się ich efektywność niezależnie od tego, czy są naturalne, czy nie. Obecnie produkowane preparaty naturalne doskonale sobie radzą w tych porównaniach. To nowoczesne produkty, zawierające bardzo skuteczne substancje aktywne ukierunkowane na konkretne działanie. Zawierają ekstrakty roślinne, niezwykle skuteczne zarówno w kosmetyce, jak i medycynie.
Do niedawna zdobycie dobrych, skutecznych substancji aktywnych przeznaczonych do kosmetyków naturalnych stanowiło problem. Obecnie – przy tak dynamicznie rozwijającym się zainteresowaniu kosmetyką naturalną – producenci stworzyli całą gamę wysokiej jakości substancji aktywnych, odpowiednio przebadanych i certyfikowanych. Rynek doskonałych naturalnych substancji aktywnych stale rośnie i jest w czym wybierać, często sięga do nich także kosmetyka konwencjonalna. Jestem pewna, że kosmetyki naturalne potrafią działać silnie, wielotorowo i skutecznie.
A co z aspektem uczulenia na kosmetyki z naturalnymi składnikami?
Uczulić czy podrażnić potrafią zarówno kosmetyki naturalne, jak i konwencjonalne. Najczęściej uczulają kompozycje zapachowe. W kosmetykach konwencjonalnych są to bardzo złożone mieszaniny substancji syntetycznych. W kosmetykach naturalnych – najczęściej olejki eteryczne. I jedne, i drugie potrafią uczulić. Jednak olejki eteryczne nie są niezbędnym składnikiem kosmetyku naturalnego. Można je pominąć (tak jak w serii PAT&RUB SWEET), a kosmetyk i tak będzie pachniał, bo np. przejmie naturalny aromat jakiegoś ekstraktu wchodzącego w skład emulsji. Nuta zapachowa jest wówczas naturalnym efektem niepochodzącym od olejku eterycznego.
Kosmetyki ekologiczne nie mogą zawierać chemicznych konserwantów. Czy naturalne konserwanty są równie skuteczne, by powstrzymać rozwój pleśni i drobnoustrojów?
Rzeczywiście i na szczęście nie możemy stosować konserwantów syntetycznych. Na szczęście – bo często są one kontrowersyjne. W kosmetyce naturalnej jest kilka dróg konserwowania. Konserwują niektóre oleje, cukier, sól, olejki eteryczne, dodatkowo jest lista, dozwolonych przez instytucje certyfikujące, konserwantów z grupy identycznych z naturalnymi. Konserwanty te są bardzo skuteczne, chociaż każdy producent kosmetyków naturalnych dąży do minimalizowania ich zawartości. Wynika to też z filozofii całego ekotrendu.
* W przypadku komponentów pochodzenia zwierzęcego pozyskiwanie musi następować bez szkody dla zwierząt np. wosk pszczeli.
Profil Eksperta
RENATA PIOTROWSKA
Mgr inż. technolog, absolwentka kierunku: technologia surowców kosmetycznych i substancji zapachowych na Politechnice Łódzkiej. Od zawsze pasjonatka świata kosmetyków i aromatów oraz ich wpływu na skórę i organizm człowieka – kosmetolog z zamiłowania. Product Manager w firmie AROMEDA, która jest producentem marki PAT&RUB. „Ekoistka” poszukująca pieczywa bez polepszaczy, sera niespulchnianego azotem i wędlin bez azotynu sodu. Zafascynowana medycyną holistyczną.
