Jednym z niezwykle ważnych elementów leczenia chorych na POChP (przewlekłą obturacyjną chorobę płuc) są ćwiczenia oddechowe. Ich zadaniem jest wzmocnienie mięśni oddechowych, a co za tym idzie usprawnienie procesu oddychania. Ćwiczenia te mogą być także pomocne w codziennym funkcjonowaniu każdego z nas, szczególnie jeśli przeszliśmy w ostatnim czasie infekcje, mogące osłabić układ oddechowy.
Oddech
Początek nowego roku to dla wielu osób czas podejmowania nowych wyzwań, robienia planów. Część z nich dotyczy poprawy kondycji fizycznej. Rzadko jednak zastanawiamy się, jak ważny dla funkcjonowania całego organizmu jest oddech. Tymczasem, prawidłowo wykonywany, dla efektywnego dostarczania tlenu do organizmu, może wpływać na obniżenie poziomu stresu, wzmocnienie odporności, zmniejszenie ryzyka zachorowania na choroby przewlekłe. Ponad 70 proc. zbędnych substancji i toksyn jest usuwanych wraz z wydechem. Długi i głęboki wdech może przyczynić się do opóźnienia procesu starzenia i usprawnia pracę układu limfatycznego.
Oddychanie jest dla nas naturalną, automatyczną czynnością, dlatego na co dzień nie zastanawiamy się, w jaki sposób wykonujemy wdechy i wydechy. Warto jednak przyjrzeć się technice oddechu i w razie potrzeby ją usprawnić. Możemy zrobić to, wykonując proste ćwiczenia, które poprawią również wydolność organizmu i tolerancję wysiłku fizycznego. Takie ćwiczenia zalecane są zarówno osobom zdrowym, jak i pacjentom zmagającym się z chorobami układu oddechowego. Mogą okazać się także przydatne dla tych z nas, którzy w ostatnim czasie przeszli infekcję wirusową – prawidłowo i regularnie wykonywane ćwiczenia oddechowe pozwalają zmniejszyć ryzyko powikłań po przebytej chorobie.
Ćwiczenia oddechowe – zadbaj o swoje płuca
Umiejętność prawidłowego oddychania i wentylacji płuc, a także odpowiedni trening mięśni oddechowych mogą przyczynić się do poprawy komfortu życia osób cierpiących na różne schorzenia płuc, jak również osób zdrowych. Ważną zasadą jest to, że wdech powinien być zawsze wykonywany przez nos, a wydech, maksymalnie wydłużony, przez usta. Przed ćwiczeniami istotne jest również rozluźnienie mięśni, żeby zapobiec ich niepotrzebnemu napięciu i zwiększonemu wysiłkowi oddechowemu. Poniżej przedstawiamy kilka ćwiczeń, które można wykonywać samodzielnie w domu. Osoby chorujące na POChP, a także pacjenci, którzy niedawno zmagali się z infekcją wirusową powinny dobrać je do swoich potrzeb i możliwości, najlepiej po konsultacji z lekarzem.
- Oddychanie przez „zasznurowane” usta. Ułóż usta jak do gwizdania. Powoli wciągaj powietrze przez nos, aż do maksymalnego napełnienia płuc. Wypuszczaj powietrze powoli, jednostajnie, przez zwężone usta. Wydech powinien trwać dwukrotnie dłużej niż wdech. Ćwiczenie powtórz 4-5 razy. Umożliwia ono nabranie większej ilości powietrza do płuc przy mniejszym wysiłku, poprawia efektywność wydechu i zapobiega zapadaniu się oskrzeli podczas wydechu. Zmniejsza częstość oddechów, duszność i poprawia utlenowanie krwi.
- Oddychanie przeponowe. Połóż się na podłodze lub macie na plecach, nogi ugnij w kolanach. Na brzuchu połóż niewielki ciężar, np. książkę. Wykonaj wdech unosząc brzuch. Nie podnoś górnej części klatki piersiowej. Wydychając powietrze aktywnie wciągaj mięśnie brzucha. Ćwiczenie powtórz 4-5 razy.
- Oddychanie z oporowym wdechem. Usiądź na krześle przy stole. Postaw na nim zapaloną świeczkę w odległości ok. 15 cm od twarzy. Połóż jedną rękę na brzuchu, weź wdech. Następnie powoli i jednostajnie wydychaj powietrze tak, by cały czas płomień świecy był odchylony. Ćwicz ok. 3 minut. Każdego dnia stopniowo zwiększaj odległość między świecą a ustami (aż do kilkudziesięciu centymetrów).
- Dmuchanie przez rurkę od butelki z wodą. Postaw na stole butelkę napełnioną do połowy wodą. Usiądź na krześle. Zanurz rurkę w wodzie. Weź wdech, a wydech wykonaj przez rurkę. Staraj się, aby powstające bańki powietrza były w wodzie jak najdłużej. Powtórz ćwiczenie 4-5 razy. Zwiększa ono siłę i wytrzymałość mięśni oddechowych. Podczas ćwiczenia opór stawiany przez wodę wymaga aktywizacji dodatkowych mięśni oddechowych klatki piersiowej, co skutkuje poprawą ich sprawności.
Problemy z oddychaniem? Skonsultuj z lekarzem
Włączenie ćwiczeń oddechowych do listy codziennych czynności może nauczyć nas świadomej obserwacji oddechu. Jest to niezwykle istotne we wczesnej diagnostyce chorób układu oddechowego, takich jak np. POChP. Przewlekła obturacyjna choroba płuc to schorzenie charakteryzujące się całkowicie nieodwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Ograniczenie to jest zwykle postępujące i wiąże się z nieprawidłową odpowiedzią zapalną płuc. W Polsce na POChP choruje około 2-3 miliony osób, a tylko ¼ spośród nich to pacjenci zdiagnozowani. Jeśli więc występują u nas jakiekolwiek symptomy choroby, zauważymy u siebie gorszą tolerancję wysiłku, duszność czy duszność wysiłkową, należy udać się do specjalisty. Niestety wiele osób odkłada wizytę sądząc, że gorsza wydolność to wynik podeszłego wieku. Z tego powodu często diagnozujemy pacjentów w zaawansowanym stadium choroby. Głównymi winowajcami rozwoju POChP są przede wszystkim: palenie tytoniu – czynne i bierne, praca w zapyleniu i zadymieniu, infekcje układu oddechowego oraz predyspozycje genetyczne – mówił prof. dr hab. n. med. Adam Antczak – Kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, podczas konferencji zorganizowanej z okazji Światowego Dnia POChP w ramach kampanii „Płuca Polski”.
Jeśli zatem, wykonując ćwiczenia oddechowe, zauważycie u siebie pierwsze niepokojące symptomy choroby, nie warto zwlekać tylko pilnie skonsultować się z lekarzem.
***
Kampania Płuca Polski ma na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa na temat chorób płuc, m.in. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) i idiopatycznego włóknienia płuc (IPF). Ważnym elementem jest zwrócenie uwagi opinii publicznej na zagrożenia, ryzyko i konsekwencje, jakie niosą ze sobą te schorzenia. Z powodu niskiej świadomości, pacjenci często zgłaszają się do lekarza już w zaawansowanym stadium choroby, a objawy często mylą ze słabą kondycją. Eksperci podkreślają, iż wczesne rozpoznanie chorób jest warunkiem szybkiego podjęcia terapii, która może spowolnić proces rozwoju dolegliwości, poprawić jakość życia pacjenta i zapobiec przedwczesnym zgonom. Więcej informacji na temat ćwiczeń w przebiegu POChP można znaleźć na stronie: https://plucapolski.pl/u/pdf/Poradnik-z-Cwiczeniami-Dla-Chorych-Na-POChP.pdf
